תוספי ZMA: שפר את השינה וההתאוששות
ืื ืื ZMA?
ZMA (ืืืฅ ืืื ืืืื ืืกืคืจืืื) ืืื ืชืืกืฃ ืืืืจืื ืืืืฅ, ืืื ืืืื ืืืืืืื B6. ืืฉืืืื ืื ืขืฉืื ืืืืืช ืืชืจืื ืืช ืืฆืืืืช ืฉืจืืจื ืืฉืื ื ืืืืชืืืฉืฉืืช.
ืืืฅ ืืฉืืื ืืจืื ืืืื ืืืื ืืฆืืจื ืืฉืืืื ืืืืืื ืฉืื ืคืืขืืื ืืืืคื ืกืื ืจืืื, ืืืืืจ ืื ืืื ืจื ืขืืืจ ืืืืฃ ืืกืคืื ืืื ืฆื ืืช ืืฉื ื ืืฆืืจื ืืขืืื ืืืชืจ. ืืขืืงืจื ืฉื ืืืจ, ืืื ืืืื ืืืื ืืขืืืจ ืืืืกืช ืืช ืจืืืช ืืืืฅ, ืืขืื ืฉืืืฅ ืืืื ืืฉืคืจ ืืช ืกืคืืืช ืืืื ืืืื.20
ืืขืื ืฉืืื ืืืื ืืื ืืกืื ืืื ืืงืื ืืืืื ืชืคืงืื ืืกืืกื ืืชืืืืืช ืชืืืืช ืจืืืช, ืืืืจืืชืื ื ืืื, ื ืจืื ืฉืืฉ ืงืฉืจ ืืคืื ืืื ืืื ืืืื ืืงืืจืืืืื, ืืืจืืื ืฉืืืื ืฉืืฉ ืื ืืฉืคืขืืช ืฉืืืืืืช ืขื ืขืืืืช ืืื ืืืกืช ืฉืจืืจ ืืืืื ืืืืื.16 ืืืืืจ, ืืืงืจืื ืืกืืืืื ืืจืืื ืฉืืขื ืืื ืืื ืืืื ืืืื ืืขืืืจ ืืืืืืจ ืืช ืืืจืืื ืืกืืจืืืืืื ืงืืจืืืืื, ืืงืฉืืจ ืืืจืืื ืืืื ืืฉืจืืจืื ืืืขืืืื.21
ืืืชืจืื ืืช ืฉื ืชืืกืคื ZMA
ืฉืื ื
ืื ืืชื ืืืคืฉ ืืืืืืจ ืืช ืืืจืืืืช ืืืืืฆืืขืื ืฉืื, ืืื ืืืืฆืืช ืืชืืจืืช ืืืืช ืฉืืื ืืืื ื ืืืืืืื: ืงืื ืฉื ืช ืืืื ืืืื. ืฉืื ื ืืืืืจื ืืช ืกืื ืชืืช ืืืืืื ืืืื ืืืืืื ืืฉืจืืจ, ืืืจืืช ืื ืืืจืืืฉ ืืืชืจ ืื ืจืืืืช, ืืคืืืชื ืืืืืื ืืืฉืคืจืช ืืช ืืืืืจืื, ืืืืืจื ืืช ืืืืฆืืขืื ืืกืคืืจืืืืืื ืฉืื ืืืขืื ืืช ืืฆื ืืจืื ืฉืื.1 ืขืื zzzz's ืืงืืืื ื' ืืฉืจ ืืฉืืืืืจ ืืืฆืืจืช ืกืืืื ืืืคืืืืืืช ืฉืกืืืื ืืืืฃ ืฉืื ืืชืืืฉืฉ ืืืืจืื ืืืืฅ ืฉื ืืืืื, ืืืื ืืืืืื ืื ืฉืื.
ืื ืื ืจืื ืงื ืืืชืจ ืืืืจ ืืืฉืจ ืืขืฉืืช. ืืืื ืืื, ืืจืืืืช ืืืื ืืืืืื ืืืืื ืื ื-50-70 ืืืืืื ืืืจืืงืืื ืืฉ ืืคืจืขืืช ืฉืื ื ืืจืื ืืืช, ืืกืงืจ ืืืืืค ืืฉื ืช 2024 ืืฆืืืข ืขื ืื ืฉืจืง 26 ืืืื ืืืืืืืจืื ืืฉื ืื ืฉืืื ื ืฉืขืืช ืฉืื ื ืืืืื.2,3 ืืืงืจ ืืฉื ืช 2022 ืฉื ืกืืืืกืืืงื ืงื ืื ืืฆื ืืชื ืืืืืืช ืืงืืืืช ืืงืืืช ืฉืื ื "ืฉืืืืืช" ืืงืจื ืงืืืฆืช ืืืื 18-64 ืฉื ืืืื, ืืืฉืจ 23 ืืืืืื ืื ืขืืืืื ืืืืืฆืืช ืืฉื ืืฉืื ื ื-39 ืืืื ื ืืกืคืื ืื ืขืืืืื ืืื ืืืืช ืืืืืช ืืฉืื ื.4
ืืืื ืืืืช ืืืืืืช ืืฉืื ื, ืชืืกืฃ ืืืฅ ืืจืื ืชืืฆืืืช ืืืืืืืช. ืืืงืจ ืฉื Cherasse et al (2017) ืืืจ: "ืืืงืจ ืขืืื ื ืืืืข ืืืกืงื ื ืฉืจืืืื ืืืฅ ืืกืจืื ืืฉืชื ื ืขื ืืืืช ืืฉืื ื, ืืขืื ืฉืืืฅ ืืืชื ืืจื ืืคื ืืืืืจ ืืช ืืืืช ืืืืืืช ืืฉืื ื ืืขืืืจืื ืืืื ื ืืื."18 ืกืงืืจื ืฉืืืชืืช ืืฉื ืช 2024 ืืขืื ืื ืชืืกืคืช ืืืฅ ืขืฉืืื ืืืืืื ืืฉืืคืืจ ืืืืืืช ืืฉืื ื.19
ืื ืืขืฆื ืฉืื ื ืืืืชื ืคืฉืื ืืืืืืฅ ืื ืืืฉืื ืืื ืืืชืจ ืืืืื, ืืืืช ืขืืฉื ืืืช ืขื ืขืืฉืื. ืืืื ื ืกืชืื ืืงืจืื ืขื ืื ืฉืงืืจื, ืืืื ืชืืกืฃ ืฉื ืืื ืืืื ืืขืืืจ.
ืืืกืจ ืฉืื ื ืืจืืฃ ืืืจืื ื ืืื ืืืจื ืืืฅ ืงืืืืื ืืืง, ืืืืืืจ ืืช ืืกืืืื ืืืคืจืขืืช ืืชืคืงืื ืืืืืื ืืืืืื ืืกืช ืฉืจืืจ ืืชืคืงืื.5 ื ืืฆื ืฉืืืกืจ ืฉืื ื ืืจืืฃ ืืคืืืช ืืช ืกืื ืชืืช ืืืืืื ืืฉืจืืจ ืืืงืื ืกืืืื ืืืจืืื ืืืช ืคืืืช ืื ืืืืืช.6
ืืืงืจ ื ืืกืฃ ืฆืืื ืืืกืจ ืฉืื ื ืขื ืคืืืขื ืืืื ืืืจืื ืืชื ืืขืืช ืืืจืืืืช (ืจื-ืืคืจืงืืืช).7 ืืืงืจ ืืืกืืจืื ืงืืข ืฉ"ืืืืืช ืฉืื ื ืืืืื ืืืืืช ืืขืืช ืืฉืคืขืืช ืืืืงืืช ืขื ืืชืืืืืื ืืฉืืืจืื ืขื ืืกืช ืืฉืจืืจ... (ืืฉืจ) ืขืืืจืื ืืืกืืืจ ืืืืืืื ืงืืืืื ืขื ืืจืืื ืืืกืช ืฉืจืืจ ืืฆื ืืื ืฉืืืืื ืฉืื ื ืื ืืกืคืงืช."8
ืืฃ ืืื ืืื ืืื ื ืืืฉืืช ืืืืืช ืื ืืืื ืื ืฉื ืืืชืืืฉืฉืืช ืฉืื ืืื ื ืืกืคืง.
ืืกืืืกืืจืื ืืฆืืืืช ืฉืจืืจืื
ืืื ืืชืคืงืืืื ืืขืืงืจืืื ืฉื ืืกืืืกืืจืื - ืืืื ืจืืื - ืืื ืืื ืืช ืฉืจืืจ. ืืืจืืื ืื ืื ืฉืืืืื ืืืืืื ืฉืืืืจืื ืืืืฃ ืฉืื ืืื ืืขืืื ืืื ืืขืฉืืช. ืืืื ืืืืฆืจืื ืืกืืืกืืจืื, ืืื ืืืืจืื ืืฉ ืจืืืช ืืืืืืช ืคื 10-20 ืื ืฉืื.9
ืืชืจื ืืื, ื ืจืื ืฉืจืืืช ืืืกืืืกืืจืื ืืืจืืืช ืืจืืื ืืขืืื, ืืื ืืฉืืจ ืืืื ืฉืื ืืืื ืืืฉืงื ืืืืฃ, ืคืขืืืืช ืืืคื ืืช, ืชืืื ื, ืฆืจืืืช ืืืืืืื, ืฉืื ื ืืืคืืื ืจืขืื ืื ืกืืืืชืืื (ืืืืืขืื ืืืชืจ ืืืืืืงืืื ืืฉืืฉื ืื ืืืงืจืื ืืื).10
ืืืงืจืื ืืจืืื ืฉืืืกืจ ืฉืื ื ืืืคืจืขืืช ืฉืื ื ืืฉืคืืขืืช ืืจืขื ืขื ืจืืืช ืืืกืืืกืืจืื.11 ืื ืืืืื ืืืื ืืืืืช ืืื ืื ืื ืฉืืงืฉืจ ืืื ืืขืืืช ืฉืื ื ืืชืืฆืืืช ืื ืืืคืืืืืืืช ืืืืจ ืืืืฉืจ.
ืืื ืืืฉื ืืื ืขืฉืื ืืืืืช ืืืฅ, ืฉื ืืฆื ืืฆืืคืืช, ืคืืจืืช ืื, ืขืืฃ ืืืฉืจ ืืืื, ืืื ืจื ืงืืจื ืืืื ื ืืืขืืจื ืืืืืื ืชืืืืืื ืืืืืืืืื, ืืืื ืืืฆืืจ ืืกืืืกืืจืื ืืชืคืงืื ืืืกืื ื ืืืืืืื. ืืืงืจ ืืื ืืฆื ืื ืืืกืืจ ืืืืฅ ืืืื ืืืืืื ืืืกืืืกืืจืื ื ืืื.12 ืจืืืช ืืืฅ ื ืืืชืืช ืื ืืืื ืืืช ืืฉืืืจื ืขื ืจืืืช ืืกืืืกืืจืื ืืืคืืืืืืืช ืืืืฆืืจ ืชืงืื ืฉื ืืจืข, ืืืืกืืจ ืืืืฅ ืขืืื ืืืืืื ืืืคืืชืช ืืกืืืกืืจืื ืืืคืืืขื ืืคืืจืืืช ืืฆื ืืืจืื.13
ืืืืงืจ ืืื, ืืืฅ ืืกืจืื ืืื ืืชืื ืืืืื ืขื ืกื ืืืกืืืกืืจืื, ืืชืืกืคืช ืืชืื ื ืืืืื ืชืคืงืื ืืฉืื ืืฉืืคืืจ ืืื ืืจืืื.14 ืืืืงืจ ืืืจ, ืืืงืจืื ืฆืืื ื: "ืืืฅ ืขืฉืื ืืืื ืชืคืงืื ืืฉืื ืืืืืกืืช ืจืืืช ืืืกืืืกืืจืื ืืกืจืื ืืฆื ืืืจืื ื ืืจืืืืื."15
ืคืขืืืืช ืืืคื ืืช ืขืืืื ืืจืืงื ืืช ืืืืฅ, ืืคืขืืืืช ืกืืืจื ืขืืืื ืืืืืืจ ืืช ืืืขืื.16 ืืืงืจ ืฉื Kilic, et al (2006) ืืืง ืืช ืืืฉืคืขื ืฉื ืคืขืืืืช ืืืคื ืืช ืืื ืื ืกืืืืช ืขื ืกืคืืจืืืื ืืงืฆืืขืืื ืืืฉืคืขืชื ืขื ืจืืืช ืืืืืช ืืชืจืืก ืืืืกืืืกืืจืื. ืืืืงืจ ืงืืข ืฉืคืขืืืืช ืืืคื ืืช ืืื ืื ืกืืืืช ืืืืืื ืืืจืืื ืืฉืืขืืชืืช ืืจืืืช ืืืืืช ืืชืจืืก ืืื ืืจืืืช ืืืกืืืกืืจืื. ืืชืจื ืืื, ืืืืงืจืื ืืฆืื ืฉืงืืจืก ืื ืืจืืขื ืฉืืืขืืช ืฉื ืชืืกืคืช ืืืฅ ืืจื ืืคื ืื ืข ืืช ืืืจืืื ืืื.17
ืืืกืืจ ืืืืฅ ืืืืื ืืืื
ืืืจืื ืืฆืขืจ, ืืฉ ืืืกืืจ ืืืืงืจ ืกืคืฆืืคื ืืืืกืืจ ืืืืฅ ืืืื ืืืื ืืืืฆื ืื ืืฉืคืืข ืขื ืืืฆืืจ ืืืกืืืกืืจืื ืืืืจื ืืืืื ืืืื ืืื ืกืืืื (IGF-1) ืืืฉืคืขืชื ืขื ืืชืืืฉืฉืืช, ืื ืืืืืื ืืืืืง.8 ืืืืงืจ ืืื, Brilla and Conte (2000) ืืืืืื ืฉื ืืกืื ืืืฅ-ืืื ืืืื ืืืืืจ ืืช ืืืกืืืกืืจืื ืืืช IGF-1, ืื ืฉืืืืื ืืขืืืื ืืืืื ืืืชืจ ืืงืจื ืฉืืงื ื ืืืืจืื.22
ืืืื ืื ืืกืคืืจืืืื ืืฉ ืจืืืช ื ืืืืืช ืืืชืจ ืฉื ืืืฅ ืืืื ืืืื, ืืืื ืืืื ืืืขื ืืืืืจืช ืืืื ืืืืื ืื ืฆืจืืื ืื ืืกืคืงืช ืืชืืื ื ืฉืืื. ืื ืืกืฃ, ืืืื ืื ืืชืืกืคืช ืืืฅ ืืืื ืืืื ืืฉ ืืฉืคืขืืช ืืืืืืืช ืขื ืกืคืืจืืืื ืืืืืื ื ืืชื ืืืืช.8
ื ืจืื ืื ืชืืกืคื ืืืฅ ืืืื ืืืื ืืขืืืื, ืืืืืื ืขืืืจ ืืื ืืกืืืืื ืืืืกืืจ, ืฉืื ืื ืขืฉืืืื ืืชืืื ืื ืืฉืื ื ืืื ืืืืฆืืจ ืืกืืืกืืจืื ืื ืืืื ื.
ืืื ืขืื ืืืฉืืื ืขื ZMA?
ืืืืืื ืขื ืชืืกืฃ ืืชืืืื ืืืขืจืื ืฉื ืืชืืื ื ืฉืื ืืืื ืืชื ืฆืืจื ืืกืคืืง ืืืกืืืื ืื ืืื ืื ืฉื ืืืื ืืช ืืืืื ืชืื ืืชืืฉืืืช ืืืจืืื ืืฉืื ื ืฉืื ืืืืฆื ืืืกืืจ ืืืื ืืืงืจืื ืืืจืืื ืืื ืืจืืืืื ืขืืื ืืืฉืคืืข ืขืืื ืืจืขื.
ืืืืืื ืฉืืกืจืื ืืืืฅ ืืืื ืืืื ืงืฉืืจืื ืืืจืืื ืืืืฆืืขืื ืกืคืืจืืืืืื ืืืืกืช ืฉืจืืจ, ืชืืกืคืช ืืื ืคืืืืกืช ืืืืื ืืืื ืืื ืืืงืกื ืจืืืืื ืืืืืขืจ ืืคืกืืื. ืงืจื ืืช ืชืืืืืช ืืืืฆืจ ืืคื ืืืืจืืืช ืืื ืชืืงื ืืืชืจ ืืืืืืืฅ.
ืืงืืจืืช:
- "ืืื ืืืกืจ ืฉืื ื ืืคืจืืข ืืฆืืืืช ืฉืจืืจืื ืื ืืืฆืืขืื?, ื ืืืืืจ 2019. ISSA
- "ืืื ืืืกืจ ืฉืื ื ืืืืกืืจ?" ืืจืฅ 2022. NHIBI https://www.nhlbi.nih.gov/health/sleep-deprivation.
- "Fioroni S, Foy, D. "ืืืจืืงืื ืืฉื ืคืืืช, ืืืชืจ ืืืืฅ. ืืคืจืื 2024. Gallup https://news.gallup.com/poll/642704/americans-sleeping-less-stressed.aspx.
- Wang, C., Colley, R., Roberts, K, Chaput, JP, Thompson, W. "ืืชื ืืืืืืช ืฉืื ื ืืงืจื ืืืืืจืื ืงื ืืืื: ืืืฆืืื ืืกืงืจ ืืจืืืืช ืืงืืืื ืืงื ืืืช ืืฉื ืช 2020, ืืืืื ืชืืืื ืืืืจ ืฉื ืืืื ืืจืืืื. ืกืืืืกืืืงื ืฉื ืงื ืื, 2022.
- Lamon S, Morabito A, Arentson-Lantz E, Knowles O, Vincent GE, Condo D, Alexander SE, Garnham A, Paddon-Jones D, Aisbett B. "ืืืฉืคืขื ืฉื ืืืกืจ ืฉืื ื ืืจืืฃ ืขื ืกืื ืชืืช ืืืืื ืฉืจืืจื ืืฉืื ืืืกืืืื ืืืืจืืื ืืืช." ืืืืืช ืคืืืืืืืืืื 2021 ืื ืืืจ;9(1).
- Dattilo M, Antunes HK, Medeiros A, Mรดnico Neto M, Souza HS, Tufik S, de Mello MT. "ืฉืื ื ืืืชืืืฉืฉืืช ืฉืจืืจืื: ืืกืืก ืื ืืืงืจืื ืืืืื ืืืืืงืืืจื ืืืฉืขืจื ืืืฉื ืืืืืืื." ืืฉืขืจืืช ืจืคืืืืืช 2011 ืืืืืกื;77(2):220-2.
- Knowles O, Drinkwater E, Urwin C, Laman S, Aisbett B. "ืืฉืืืืช ืื ืืกืคืงืืช ืฉื ืฉืื ื ืืืื ืฉืจืืจืื ืขื ืืืืื ื ืืชื ืืืืช." Journal of Science and Medicine in Sport 2018.
- Saner, N. et al. "ืืืฉืคืขื ืฉื ืืืืืช ืฉืื ื, ืขื ืื ืืื ืคืขืืืืช ืืืคื ืืช ืืืจืืืืื ืืขืฆืืืืช ืืืืื, ืขื ืกืื ืชืืช ืืืืื ืืืืคืืืจืืืจ ืืฆื ืืืจืื ืฆืขืืจืื ืืจืืืื. ืืชื ืขืช ืืคืืืืืืืืื 2020. 598.8, 1523-1536.
- โืืกืืืกืืจืื.โ ืงืืืืื ื ืงืืื ืืง https://my.clevelandclinic.org/health/articles/24101-testosterone.
- "ืืืืข ืจืืืช ืืืกืืืกืืจืื ืืืจืืืช?" ืกืคืืืืจ 2022. ืงืืืืื ื ืงืืื ืืง https://health.clevelandclinic.org/declining-testosterone-levels.
- Leproult R, Van Cauter E. Effect of 1 week of sleep restriction on testosterone levels in young healthy men. Journal of the American Medical Association 2011 ืืื ื 1;305(21):2173-4.
- Prasad AS, Mantzoros CS, Beck FW, Hess JW, Brewer GJ. โZinc status and serum testosterone levels of healthy adults.โ ืชึฐืืึผื ึธื. 1996 ืืื;12(5):344-8.
- Fallah A, Mohammad-Hasani A, Colagar AH. โZinc is an essential element for male fertility: A review of Zn roles in menโs health, germination, sperm quality, and fertilization.โ Journal of Reproduction & ืคืืจืืืช 2018 ืืคืจืื-ืืื ื;19(2):69-81.
- Te L, Liu J, Ma J, Wang S. โCorrelation between serum zinc and testosterone: A systematic review.โ Journal of Trace Elements in Medicine and Biology 2023 Mar;76:127124.
- Prasad AS, Mantzoros CS, Beck FW, Hess JW, Brewer GJ. โZinc status and serum testosterone levels of healthy adults.โ ืชืืื ื 1996 ืืื;12(5):344-8.
- Wilborn CD, Kerksick CM, Campbell BI, Taylor LW, Marcello BM, Rasmussen CJ, Greenwood MC, Almada A, Kreider RB. "ืืฉืคืขืืช ืฉื ืชืืกืคืช ืืืฅ ืืื ืืืื ืืกืคืจืืื (ZMA) ืขื ืืชืืืืช ืืืืื ืืกืื ืื ืฉื ืื ืืืืืื ืืงืืืืืืื. Journal of the International Society of Sports Nutrition 2004 Dec 31;1(2):12-20.
- Kilic M, Baltaci AK, Gunay M, Gรถkbel H, Okudan N, Cicioglu I. "ืืืฉืคืขื ืฉื ืชืจืืืื ืชืฉืืฉืืช ืขื ืืืจืืื ื ืืืืืช ืืชืจืืก ืืจืืืช ืืืกืืืกืืจืื ืฉื ืกืคืืจืืื ืขืืืืช ืืืงืืืื ืืืฅ ืืจื ืืคื." Neuro Endocrinol Letters 2006 ืคืืจืืืจ-ืืคืจืื;27(1-2):247-52.
- Cherasse Y, Urade Y. "ืืืฅ ืชืืื ืชื ืคืืขื ืืืืคื ื ืฉืื ื." International Journal of Molecular Sciences 2017 Nov 5;18(11):2334.
- Jazinaki MS, Gheflati A, Moghadam MRSF, Hadi S, Razavidarmian M, Nezhad MY, Akhtari H, Nematizadeh M, Safarian M. "ืืฉืคืขืืช ืฉื ืชืืกืคืช ืืืฅ ืขื ืืืืืช ืืฉืื ื ืืื ื ืืื: ืกืงืืจื ืฉืืืชืืช ืฉื ืืืงืจืื ืืงืจืืืื ืืืืงืจืื." ืืืืืช ืืืขื ืืืจืืืืช 2024 6 ืืืืงืืืืจ;7(10):e70019.
- Hamedifard Z, Farrokhian A, Reiner ลฝ, Bahmani F, Asemi Z, Ghotbi M, Taghizadeh M. "ืืืฉืคืขืืช ืฉื ืชืืกืคืช ืืื ืืืื ืืืืฅ ืืฉืืื ืขื ืืืฆื ืืืืืืื ืืืืืื ืขื ืกืืืจืช ืืกืื 2 ืืืืืช ืื ืืืืืืช." ืืืคืืืื ืืืจืืืืช ืืืืืืช 2020 28 ืืืื;19(1):112.
- Katsuhara S, Yokomoto-Umakoshi M, Umakoshi H, Matsuda Y, Iwahashi N, Kaneko H, Ogata M, Fukumoto T, Terada E, Sakamoto R, Ogawa Y. "ืืฉืคืขืช ืืงืืจืืืืื ืขื ืืคืืชืช ืืื ืืืกืช ืืฉืจืืจืื: ืืืงืจ ืจื ืืืืืืฆืื ืื ืืืื ื." The Journal of Clinical Endocrinology & ืืืืืืืื 2022 24 ืืืจืฅ;107(4):e1477-e1487.
- Brilla L, Conte V. "ืืฉืคืขืืช ืฉื ื ืืกืื ืืืฅ-ืืื ืืืื ืืืฉ ืขื ืืืจืืื ืื ืืืืืง." Journal of Exercise Physiology 2000 3:26โ36.
โืืชื ืืืชืืจ:โ ืืจืื ืืืจืืืืช ืืื ืื ื ืืขื ืืืืื,,,